Καισαρική Τομή

Kαισαρική τομή…Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε…

Ο ερχομός  ενός παιδιού αποτελεί το πιο σημαντικό γεγονός στην ανθρώπινη  ζωή.Τόσο η εγκυμοσύνη όσο και  ο τοκετός αποτελούν φυσικά και πολύ σημαντικά βιολογικά και  συναισθηματικά συμβάντα  στη ζωή του ζευγαριού, για αυτό  και πρέπει να τυγχάνουν των καλύτερων συνθηκών διαχείρισης από όλους τους αρμόδιους  επαγγελματίες υγείας.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ ) καθορίζει την  «γέννηση  φυσική και φυσιολογική λειτουργία της ζωής, η οποία  δεν πρέπει να προσεγγίζεται σαν ασθένεια». Ο φυσιολογικός τοκετός αποτελεί το σημείο αναφοράς και οι καισαρικές τομές δεν πρέπει να ξεπερνούν  το 12% του συνόλου των γεννήσεων  σε μία χώρα (ΠΟΥ1988 ).Η συχνότητα της καισαρικής τοµής έχει αυξητική τάση σε όλο τον κόσµο τα τελευταία 30 χρόνια. Στις ΗΠΑ το ποσοστό ΚΤ κυµαίνεται στο 32%.(CDC 2015) Ο παγκόσµιος οργανισµός υγείας θεωρεί ότι το ποσοστό ΚΤ που µπορεί να δικαιολογηθεί από ιατρικά αίτια είναι περίπου 15%.Η Ελλάδα είναι πρωταθλητής στις ΚΤ στην Ευρώπη.Ποσοστό ΚΤ περίπου 40% στα δηµόσια και έως και 65 % στα ιδιωτικά νοσοκοµεία. Την 1η Μαρτίου 2013 στην Γενεύη η επιτροπή του ΟΗΕ για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών εξέφρασε την ανησυχία της για το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό των καισαρικών τοµών που συµβαίνουν στην χώρα µας.

H καισαρική τομή είναι χειρουργική επέμβαση στην οποία μία ή περισσότερες τομές οι οποίες πραγματοποιούνται στην κοιλιά της μητέρας και στην μήτρα ώστε να πραγματοποιηθεί ο τοκετός. Η καισαρική τομή συχνά πραγματοποιείται όταν ο κολπικός τοκετός είναι επικίνδυνος για τη ζωή ή την υγεία του μητέρας ή του μωρού.Η καισαρική τομή μπορεί να είναι προγραμματισμένη, δηλαδή να έχει αποφασιστεί ως μέθοδος τοκετού ή να είναι επείγουσα διαδικασία που χρειάζεται να γίνει κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Όταν η καισαρική τομή είναι προγραμματισμένη, η γυναίκα πηγαίνει το πρωϊ στο μαιευτήριο, νηστική απ’ το προηγούμενο βράδυ. Μπαίνει στην αίθουσα παραλαβής όπου γίνεται ο καθορισμένος προεγχειρητικός έλεγχος κι η απαραίτητη προετοιμασία και στη συνέχεια μεταφέρεται στην αίθουσα τοκετού. Εκεί γίνεται η επισκληρίδιος αναισθησία κι όταν όλα είναι έτοιμα, ξεκινάει η διαδικασία.

Στην επείγουσα καισαρική τομή, η γυναίκα μεταφέρεται αμέσως στην αίθουσα των χειρουργείων  κι όταν όλα είναι έτοιμα ξεκινάει η διαδικασία. Το ‘‘επείγον’’ του χαρακτήρα της καισαρικής τοµής πρέπει να δηλώνεται µε βάση το ακόλουθο σχήµα κατηγοριοποίησης, προκειµένου να επιτυγχάνεται ξεκάθαρη επικοινωνία µεταξύ των επαγγελµατιών υγείας, ώστε να µη χάνεται πολύτιµος χρόνος αλλά και να καθίσταται ευχερής η λογική ιεράρχιση των ενεργειών όταν αντιµετωπίζονται περισσότερα του ενός ιατρικά επείγοντα περιστατικά:

Kατηγορία 1: άµεσος κίνδυνος για τη ζωή της γυναίκας ή του εµβρύου

Κατηγορία 2: µητρική ή εµβρυϊκή δυχέρεια, όχι όµως άµεσα απειλητική για τη ζωή της µητέρας ή του εµβρύου

Kατηγορία 3: όχι µητρική ή εµβρυϊκή δυσχέρεια, αλλά ανάγκη πρώϊµου τοκετού

Kατηγορία 4: συγχρονισµός του χρόνου της καισαρικής τοµής µε βάση την επιθυµία της µητέρας ή του προσωπικού

Εποµένως, αποκτά ιδιαίτερη σηµασία το χρονικό περιθώριο που είναι επιτρεπτό, σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά, µεταξύ απόφασης και εκτέλεσης επείγουσας καισαρικής τοµής.

Το σύνηθες, η προγραμματισμένη καισαρική τομή  να γίνεται μεταξύ των  37/40 -39/40  θεωρώντας  ότι το  έμβρυο  είναι τελειόμηνο, έχει τεκμηριωθεί μέσα από έρευνες ότι πάρα πολλά νεογνά αυτής της ηλικίας δεν είναι τόσο ώριμα και  αντιμετωπίζουν  σοβαρά προβλήματα υγείας. Μελέτες σε δείγμα 13.258 νεογνών από 12 νοσοκομεία (35.8%- 39/40, 6.3%, 37/40, 38.4- 38/40 ) έδειξε ότι τα νεογνά που γεννήθηκαν  από τις 37 μέχρι 38+6/40 αντιμετώπιζαν αναπνευστικά προβλήματα και υπογλυκαιμία.Τα περισσότερα έγιναν εισαγωγή στη μονάδα εντατικής νοσηλείας νεογνών γι αυτό είναι καλύτερα να προγραμματίζεται η καισαρική τομή  όταν είναι δυνατό στις  39 εβδομάδες τουλάχιστον.

Ο κίνδυνος νεογνικής νοσηρότητας από  το αναπνευστικού συστήµατος είναι αυξηµένος µεταξύ νεογνών που γεννιούνται με καισαρική τοµή πριν την έναρξη  τοκετού (παρατηρούµενη αύξηση συχνότητας αναπνευστικής δυσχέρειας κατά 2.1- 6.8 φορές). Ο κίνδυνος αυτός µειώνεται σηµαντικά µετά τη 39η εβδοµάδα κυήσεως. Σε περιπτώσεις όπου τίθεται ισχυρή ένδειξη για εκλεκτική καισαρική τοµή πριν τη συµπλήρωση 39 εβδοµάδων η χορήγηση κορτικοστεροειδών προκειµένου να επιτευχθεί πνευµονική ωρίµανση του εµβρύου βελτιώνει το περιγεννητικό αποτέλεσµα.

Ενδείξεις εκτέλεσης καισαρικής τομής

• ύπαρξη κεφαλοπυελικής δυσαναλογίας
• ύπαρξη προδρομικού πλακούντα
• πολύδυμος κύηση (δίδυμος και άνω). Σε δίδυμο κύηση, υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να επιχειρηθεί φυσιολογικός τοκετός
• εγκάρσιο σχήμα του εμβρύου
• ενεργός ερπητική κολπίτιδα
• προβολή και πρόπτωση ομφαλίδας
• εκλαμψία (απόλυτη ένδειξη) και προεκλαμψία
• αποκόλληση πλακούντα
• HIV λοίμωξη ανάλογα με το ιϊκό φορτίο
• συγγενείς ανωμαλίες του εμβρύου
• αδυναμία εξέλιξης του τοκετού
• σιαμαία έμβρυα
• όγκοι της πυέλου
• σοβαρή νόσος της μητέρας (σοβαρή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης κλπ)
• σημεία εμβρυϊκής δυσχέρειας
• προηγούμενη καισαρική τομή (σχετική ένδειξη)
• ρήξη μήτρας κατά τον τοκετό
• επιθυμία της επιτόκου

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

Πριν από κάθε καισαρική τοµή πρέπει να πραγµατοποιείται γενική εξέταση αίµατος της µητέρας. Έγκυες που υποβάλλονται σε καισαρική τοµή λόγω αιµορραγίας κατά την κύηση, αποκόλλησης πλακούντος, ρήξεως µήτρας ή προδροµικού πλακούντος διατρέχουν αυξηµένο κίνδυνο απώλειας αίµατος άνω των 1000 ml και για το λόγο αυτό η επέµβαση πρέπει ιδανικά να λαµβάνει χώρα σε οργανωµένα µαιευτικά κέντρα µε αυξηµένη ετοιµότητα του Τµήµατος Αιµοδοσίας.Η τοποθέτηση ουροκαθετήρα είναι απαραίτητη προκειµένου να προληφθεί και πιθανή υπερδιάταση της ουροδόχου κύστεως, λόγω επίδρασης του επιπέδου αποκλεισµού από την αναισθησία στη λειτουργία της κύστεως.

Η ενηµέρωση των εγκύων που πρόκειται να υποβληθούν σε καισαρική τοµή σχετικά µε τους διάφορους τύπους µετεγχειρητικής αναλγησίας είναι σηµαντική, προκειµένου να αποφασίσουν µε βάση τις εξατοµικευµένες ανάγκες τους. Η περιοχική αναισθησία πρέπει να προτείνεται σε έγκυες που υποβάλλονται σε καισαρική τοµή καθώς είναι ασφαλέστερη και οδηγεί σε ελαττωµένη µητρική και νεογνική νοσηρότητα συγκριτικά µε τη γενική αναισθησία.

Μετά το τέλος της επέμβασης η γυναίκα παραμένει περίπου 2 ώρες σε ειδικό το χώρο ανάνηψης, για να παρακολουθήσουμε ότι όλα εξελίσσονται ομαλά. Επιπρόσθετα, χορηγούνται για τα επόμενα 24ωρα: αντιβίωση, όροι για ενυδάτωση, φάρμακα για την σύσπαση της μήτρας και πιθανά προφυλακτική αντιπηκτική αγωγή.  

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

1. Αυξηµένος κίνδυνος λοιµώξεως για την µητέρα.
2. Κίνδυνος κάκωσης οργάνων της µητέρας κατά την επέµβαση. (Κυρίως έντερο και ουροδόχος κύστη έως 2%)
3. Αυξηµένος κίνδυνος για θρόµβωση ή εµβολή της µητέρας κατά ή αµέσως µετά από καισαρική τοµή.
4. Στην καισαρική τοµή χάνεται διπλάσια ποσότητα αίµατος (1 λίτρο) στον φυσιολογικό τοκετό µισό λίτρο.
5. 1 έως 6 στις 100 γυναίκες που υποβλήθηκαν σε ΚΤ θα χρειαστούν µετάγγιση αίµατος.
6. Συχνότερη η εµφάνιση επιπωµατικού διεισδυτικού πλακούντα σε εποµένη κύηση µετά από καισαρική τοµή που µπορεί να οδηγήσει στην αφαίρεση της µήτρας της γυναίκας και να κινδυνεύσει ή ίδια της η ζωή.
7. Κίνδυνοι από την αναισθησία και την αντίδραση σε φάρµακα.
8. Κίνδυνος δηµιουργίας συµφύσεων.
9. Κίνδυνος επιπλέον χειρουργείων.(Υστερεκτοµής, καισαρικής τοµής, επιδιόρθωσης κύστης, λύσης συµφύσεων)
10. Αυξηµένο κόστος της καισαρικής τοµής

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Γενικά, αν και υπάρχουν αρκετές ενδείξεις για τοκετό με καισαρική τομή, η σωστή συνεργασία της εγκύου γυναίκας και του συζύγου με τη μαία και τον ιατρό, καθώς και η εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων παρακολούθησης κατά την κύηση και τον τοκετό επιτρέπουν στο 80-90% των γυναικών να γεννήσουν με φυσιολογικό τοκετό. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο στόχος δεν πρέπει να είναι η αποφυγή της καισαρικής τομής, αλλά η υγεία της μητέρας και του παιδιού και η χαρά της εξόδου από το μαιευτήριο με ένα γερό παιδί στην αγκαλιά. Κάθε γυναίκα είναι μοναδική, κάθε μωρό είναι μοναδικό, κάθε εμπειρία του τοκετού είναι μοναδική. Γι ‘αυτό είναι  σημαντικό να δοθεί στην κάθε γυναίκα και στο σύντροφό της η επιλογή του τόπου τοκετού, επιλογή του είδους της φροντίδας και η επιλογή των επαγγελματιών  που θα τους συνοδεύσουν σε αυτό το μοναδικό και ιδιαίτερο ταξίδι της γέννησης. Μια υγιής εγκυμοσύνη και μια θετική εμπειρία στον τοκετό προδιαγράφει  θετικές επιπτώσεις,  που διαρκούν μια ζωή και βελτιώνουν  την υγεία της μητέρας, του νεογνού,  και της οικογένειας (European Perinatal Health Report 2013.)

Μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο και στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://www.psycholozin.gr/arthrografia/psychologia-kai-iatrikh/kaisarikh-tomh.html