Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS)

Είναι ευρέως διαδεδομένη ενδοκρινολογική διαταραχή της αναπαραγωγικής ηλικίας. Τα κλασσικά συμπτώματα, που επηρεάζουν ένα 10% των γυναικών που πάσχουν είναι διαταραχή της περιόδου, αυξημένα ανδρογόνα (ανδρικές ορμόνες) στις εξετάσεις αίματος και τυπική εικόνα στο υπερηχογράφημα των ωοθηκών. Με δύο από τα ανωτέρω κριτήρια γίνεται η διάγνωση των πολυκυστικών ωοθηκών.

Συμπτώματα και χαρακτηριστικά

Ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα είναι η παχυσαρκία σε ποσοστό που φτάνει το 50%. Συχνά συμπτώματα είναι η υπερτρίχωση και η ακμή, και είναι αυτά που επηρεάζουν τους ασθενείς κυρίως ψυχοκοινωνικά. Ιδιαίτερα στην ηλικία της εφηβείας, μπορεί να οδηγήσουν σε άγχος και κατάθλιψη ως αποτέλεσμα της μεταβαλλόμενης αίσθησης του σώματος των εφήβων και του φόβου τους μήπως δεν αρέσουν.

Ένα από τα χαρακτηριστικά των πολυκυστικών είναι η υπογονιμότητα. Τα αίτια της υπογονιμότητας, η διάρκεια της θεραπείας και ο τύπος της θεραπείας μπορεί να δημιουργήσει πίεση σε ένα ζευγάρι που επιθυμεί παιδί.

Πολύ συχνά οι εκδηλώσεις εμφανίζονται πριν την εφηβεία, και τότε η διάγνωση είναι πρόκληση γιατί συνήθως στην εφηβεία η περίοδος είναι ασταθής τα πρώτα πέντε χρόνια από την έναρξη της.

Η Διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται στα κλινικά χαρακτηριστικά (διαταραχή περιόδου, ακμή, υπερτρίχωση) με επιπλέον πληροφορίες από το υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών και από τις εξετάσεις αίματος (μέτρηση ανδρογόνων: τεστοστερόνης, ελεύθερης τεστοστερόνης, Δ4 ανδροστενδιόνης, 17-ΟΗ-προγεστερόνης, DHEAS, SHBG, ινσουλίνης , FSH, LH). Επιπλέον, γίνεται έλεγχος προλακτίνης, ορμονών θυρεοειδούς, επινεφριδίων και αποκλείεται η πιθανότητα όγκου που παράγει ανδρογόνα. H μέτρηση των ανδρογόνων έχει περιορισμένο ρόλο στη διάγνωση. Οι περισσότεροι ασθενείς με αυξημένα ανδρογόνα έχουν χαρακτηριστική κλινική εικόνα, αλλά φυσιολογικά ανδρογόνα σε ασθενείς με ακμή και υπερτρίχωση δεν αποκλείουν τη διάγνωση PCO.

Επίσης, είναι απαραίτητος ο έλεγχος των λιπιδίων (χοληστερόλη, HDL, LDL, τριγλυκερίδια) και του σακχάρου γιατί υπάρχει κίνδυνος σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακής νόσου, ιδιαίτερα σε παχύσαρκες ασθενείς, καθώς και διαβήτη κύησης, θρόμβωσης/εμβολής και καρκίνου του ενδομητρίου.

Στο υπερηχογράφημα ωοθηκών η εικόνα είναι χαρακτηριστική και χαρακτηρίζεται από την παρουσία δέκα ή περισσότερων κυστιδίων, συνήθως μεταξύ 2 και 8 mm σε διάμετρο, που βρίσκονται στην περιφέρεια της ωοθήκης, και αυξάνουν τον όγκο της ωοθήκης. Βεβαίως, η υπερηχογραφική εικόνα δεν σημαίνει και διάγνωση PCO. Περίπου 20% των γυναικών μπορεί να έχουν αυτή τη μορφολογία, χωρίς να έχουν PCO.

Ένα σύνηθες εύρημα είναι η υπερτρίχωση, που ορίζεται ως ανάπτυξη αυξημένης τρίχωσης σε περιοχές που δεν είναι χαρακτηριστικές για τη γυναίκα (μουστάκι, γένειο, κοιλιά, θώρακας).

H παχυσαρκία,  η υπερτρίχωση και η υπογονιμότητα μπορεί να κάνουν μια γυναίκα με PCO να αισθάνεται διαφορετική, λιγότερο θηλυκή, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει ψυχολογική επιβάρυνση και να αυξήσει το άγχος της.

Αντιμετώπιση

Η δίαιτα και η άσκηση έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα σε γυναίκες με PCO. H απώλεια βάρους βελτιώνει σημαντικά την εικόνα. Σε ασθενείς με κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη, η μετφορμίνη (διγουανίδιο που χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη) χρησιμοποιείται ευρέως, αλλά δεν είναι δραστική στην ακμή και την υπερτρίχωση.

Τα αντισυλληπτικά από του στόματος βελτιώνουν την διαταραχή της περιόδου, αλλά και την ακμή και την υπερτρίχωση με μηχανισμό που δεν είναι απολύτως γνωστός. Φαίνεται ότι μειώνουν την ποσότητα των ανδρογόνων που είναι διαθέσιμα στον οργανισμό. Η μέγιστη δράση τους εμφανίζεται μετά από έξι μήνες αγωγής. Εάν η υπερτρίχωση είναι σοβαρού βαθμού τα αντισυλληπτικά μπορεί να μην είναι αποτελεσματικά και να βοηθήσει η προσθήκη σπειρονολακτόνης. Είναι φάρμακο που αναστέλλει την παραγωγή ανδρογόνων στις ωοθήκες και στα επινεφρίδια και μπορεί να δράσει σε συνεργασία με τα αντισυλληπτικά. Ανεπιθύμητες ενέργειες της σπειρονολακτόνης είναι διούρηση τις πρώτες ημέρες, δυσπεψία, αίσθημα τάσης στους μαστούς και αιμορραγία η οποία αποφεύγεται με παράλληλη λήψη αντισυλληπτικών.

Tαυτόχρονα, σε σοβαρά αισθητικά προβλήματα συστήνεται αισθητική αντιμετώπιση: ηλεκρόλυση και φωτόλυση. Επιτυγχάνουν μείωση κατά 30% τουλάχιστον των τελικών τριχών και διατηρούν το αποτέλεσμα για 4-12 μήνες, ανάλογα με την περιοχή του σώματος

Η θεραπεία πρέπει να προσαρμόζεται στα παράπονα και στις ανάγκες της ασθενούς. Αλλαγή τρόπου ζωής, φαρμακευτική αγωγή, πρόληψη μεταβολικών διαταραχών (σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακή νόσος), πρόληψη και διαχείρηση υπερβολικού βάρους, προστασία της μήτρας, αναπαραγωγική θεραπεία και πολύ σημαντική η ανίχνευση και θεραπεία των ψυχολογικών προβλημάτων με τελικό στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής της γυναίκας.

Μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο και στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://www.psycholozin.gr/arthrografia/psychologia-kai-iatrikh/pco.html